NL2120 meet effecten vernatten veenweidegebied Friesland

Een hoger grondwaterpeil oftewel vernatten van de veenweidegebieden gaat bodemdaling en vrijkomen van broeikasgassen tegen. Er zijn verschillende manieren waarop veenweide kan worden vernat. Of – en in welke mate – deze oplossingen bijdragen, meet een projectteam van NL2120 dit jaar in de Hegewarren in Friesland, een van de pilotgebieden. In dit veenweidegebied wordt de komende jaren geëxperimenteerd met Nature-based Solutions gericht op verschillende soorten landgebruik en waterbeheer, met als doel vernatting van de veenweide.

In de Hegewarren gaat de waterstand flink omhoog en wordt lisdodde – en later ook riet –geteeld. In een ander deel wordt aangepaste melkveehouderij gecombineerd met verschillende vormen van vernatting, zoals actieve en passieve onderwaterdrainage en greppelinfiltratie. Deze experimenten zijn een uitgelezen kans om meer kennis en ervaring op te doen met de effecten en praktische kanten van vernatting van veenweide.

Wat monitoren we?
In de veenweides van het Friese Hegewarren, een van onze pilotgebieden, meten we de komende jaren de effecten en effectiviteit van de vernatting maatregelen. Hierbij monitoren we (veranderingen in) een aantal aspecten:

• Broeikasgasemissies en bodembeweging, waterstromen en grondwaterstanden en bodemsamenstelling. Stoot de bodem broeikasgassen uit en is dat tegen te gaan? Neemt de vraag naar zoetwater sterk toe door de maatregelen of kunnen we dit beperken? En merken we verandering in de waterkwaliteit in het gebied op?
• We brengen de effecten van vernatting en meer natuur-inclusieve landbouw op flora en fauna in kaart, zowel op land als in het water en in de lucht.
• We documenteren waterbeheer,  landgebruik en beheer, zoals peilveranderingen, maaibeheer en gewasopbrengst van de nieuwe en aangepaste vormen van landgebruik op de vernatte percelen.

Antwoorden
Met deze informatie hopen we antwoorden te formuleren op vragen als: wat betekent vernatting voor de watervraag van de Hegewarren? Berekeningen laten zien dat dit flink kan toenemen, wat mogelijk knelpunten oplevert tijdens toekomstige droge perioden.
En wat betekenen nieuwe beheermaatregelen zoals natte teelten, natuurvriendelijke slootbeheer en vernattingsmaatregelen voor leefomstandigheden van flora en fauna en de gezondheid van water- en bodemsystemen? Door soortenrijkdom, populatiedynamiek en milieuparameters te volgen, zien we of Nature-Based Solutions bijdragen aan een robuuster en biodiverser landschap.

Samenwerking
In dit project werken experts van Deltares, WUR, SoortenNL (waaronder Vlinderstichting) en Sovon samen, aangevuld met medewerkers van Wetterskip Fryslân, Van Hall Larenstein en NOBV. Ook zij voeren – binnen aanpalende onderzoeksprogramma’s – metingen uit in de Hegewarren. De plannen worden zoveel mogelijk op elkaar afgestemd en elkaars meetgegevens en kennis over het gebied worden gedeeld.